Chất béo, một thành phần quan trọng trong mỡ động vật và dầu thực vật, tồn tại dưới dạng axit no và không no. Lipit là một loại hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống, không hoà tan trong nước nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ không phân cực. Một thành phần quan trọng trong Lipit là chất béo, bao gồm cả các loại sáp, steroit và phospholipit.
Lipit là gì?
Lipit là những hợp chất hữu cơ tồn tại trong tế bào sống, không hoà tan trong nước nhưng hòa tan tốt trong dung môi hữu cơ không phân cực. Cấu trúc của Lipit thường gồm các este phức tạp như chất béo (triglyceride), sáp, steroit và phospholipit.
Tính chất vật lý của chất béo
-
Chất béo: Chất béo là triester của glycerol với axit béo no, thường có dạng chất rắn ở nhiệt độ phòng, ví dụ như mỡ động vật hoang dã.
-
Dầu thực vật: Dầu thực vật thường chứa các axit béo không no và có dạng chất lỏng ở nhiệt độ phòng. Ví dụ như dầu lạc, dầu vừng hoặc dầu cá từ động vật máu lạnh.
Tính chất hoá học của chất béo
-
Phản ứng thuỷ phân của chất béo trong môi trường axit: Thuận nghịch với phản ứng xà phòng hóa, phản ứng thuỷ phân chất béo trong môi trường axit tạo ra axit béo và glycerol.
-
Phản ứng xà phòng hóa của chất béo: Khi đun nóng chất béo với dung dịch kiềm, chất béo phản ứng với kiềm tạo ra muối của các axit béo và glycerol.
-
Phản ứng cộng hidro (hiđro hóa) của chất béo: Lipit lỏng có gốc axit không no có thể chuyển thành dạng lipit rắn thông qua phản ứng cộng hidro trong môi trường nhiệt độ cao và áp suất cao.
-
Phản ứng oxi hóa của chất béo: Nối đôi C=C trong gốc axit không no của chất béo bị oxi hóa chậm bởi oxi không khí, tạo thành peoxit. Điều này dẫn đến phân hủy và tạo ra các sản phẩm có mùi khó chịu, giải thích hiện tượng dầu mỡ được lưu trữ lâu ngày bị ôi.
Bài tập vận dụng về Lipit chất béo
- Chất béo là triester của glycerol với axit béo, có thể có các cấu trúc khác nhau tùy thuộc vào các axit béo được sử dụng. Sự kết hợp giữa glycerol và axit stearic tạo ra chất béo tristearoylglycerol.
- Chỉ số axit của mẫu chất béo trên là 7, có nghĩa là cần 7mg KOH để trung hòa axit tự do trong 1g chất béo.
- Chất béo chứa tristearoylglycerol và một lượng nhỏ axit stearic. Tính chỉ số xà phòng hóa của mẫu chất béo này, tức là tổng số miligam KOH cần dùng để trung hòa hết lượng axit tự do và xà phòng hóa hết lượng este trong 1g chất béo. Chỉ số xà phòng hóa của mẫu chất béo này là 189.
Hy vọng bài viết về tính chất hoá học, công thức cấu tạo của Lipit (chất béo) và bài tập liên quan đến dầu ăn có công thức hóa học là gì đã giúp bạn hiểu rõ hơn về chủ đề này. Nếu có bất kỳ câu hỏi hoặc ý kiến đóng góp, xin hãy để lại bình luận dưới đây. Chúng tôi sẽ rất vui lòng giúp đỡ.
