Thính giác là gì? Cấu tạo và chỉ số thính lực bình thường

Con người có năm giác quan cơ bản: xúc giác, thị giác, thính giác, khứu giác và vị giác. Trong đó, thính giác là cơ quan đảm nhiệm chức năng nhận thức về âm thanh (khả năng nghe) xảy ra trong môi trường xung quanh, giúp con người có thể giao tiếp và kết nối với nhau trong cuộc sống. Khi thính giác bị suy giảm sẽ làm giảm khả năng cảm nhận âm thanh. Nó có thể là một phần hoặc toàn bộ, đột ngột hoặc dần dần, tạm thời hoặc vĩnh viễn. Ảnh hưởng đến một bên tai hoặc cả hai. Gây nên những tác động rất lớn đến cuộc sống của người mắc.

Thính giác là gì? Cấu tạo của thính giác và dấu hiệu nhận biết thính giác bất thường

Vậy bạn có biết thính giác là gì? Cấu tạo của thính giác và dấu hiệu nhận biết thính giác bất thường? Hãy cùng Heargo tìm hiểu trong bài viết dưới đây

1. Thính giác là gì?

Thính giác là một trong năm giác quan quan trọng của con người. Thính giác cho phép con người giao tiếp với nhau bằng cách tiếp nhận âm thanh và diễn giải lời nói thông qua việc phát hiện “nhịp đập” hoặc rung động do sóng âm thanh trong không khí gây ra.

Bất kỳ sự giảm khả năng nghe nào, do tổn thương của một hoặc nhiều bộ phận của tai hoặc các bộ phận của não tạo nên đường nghe không hoạt động bình thường đều được gọi là mất thính lực.

2. Cấu tạo của cơ quan thính giác

Thính giác có cấu tạo khá phức tạp, gồm nhiều bộ phận phối hợp với nhau cho phép con người có thể nghe âm thanh trong môi trường xung quanh.

Hệ thống thính giác có thể được chia thành hai phần chính:

• Hệ thống thính giác ngoại vi (tai).
• Hệ thống thính giác trung tâm (các đường dẫn âm thanh trong thân não và vỏ não thính giác).

Trong đó:

* Hệ thống thính giác ngoại vi bao gồm: tai ngoài, tai giữa và ốc tai (tai trong) và dây thần kinh thính giác: cho phép âm thanh được truyền từ màng nhĩ của tai ngoài đến các tế bào thần kinh đầu tiên của dây thần kinh thính giác. Mỗi bộ phận của hệ thống đều có vai trò truyền âm thanh.

Cấu tạo của tai

• Tai ngoài được tạo thành từ loa tai và ống thính giác bên ngoài (ống tai. Sóng âm thanh truyền qua ống tai, đập vào màng nhĩ và khiến nó di chuyển hoặc rung động.
• Tai giữa được cấu tạo bởi màng nhĩ, ba ống tai (xương tai giữa, xương đe, và xương bàn đạp) và ống Eustachian. Nó được liên kết với tai ngoài qua màng nhĩ và tai trong qua các cửa sổ hình tròn và hình bầu dục.

Khi một sóng âm thanh được gửi qua ống thính giác bên ngoài, nó sẽ làm rung màng nhĩ. Sau đó, màng nhĩ gửi các rung động qua các túi tinh thông qua “tay cầm” của mạch máu. Vết thương sau đó tấn công incus, làm di chuyển các xương bàn đạp. Bàn đạp gửi rung động đến tai trong qua cửa sổ hình bầu dục. Ngoài việc truyền các rung động âm thanh, tai giữa còn giúp bảo vệ tai trong nếu tai tiếp xúc với tiếng ồn quá lớn.

• Tai trong được cấu tạo bởi tiền đình (hệ thống tiền đình ngoại biên) và ốc tai (cơ quan nghe). Tiền đình chịu trách nhiệm giữ thăng bằng, trong khi ốc tai chịu trách nhiệm nghe. Ốc tai là một cấu trúc xoắn ốc chứa cơ quan Corti. Cơ quan này chứa các lông mao, nằm trong một chất lỏng được gọi là perilymph. Khi các chất lỏng của tai giữa truyền rung động đến chất lỏng này, nó sẽ làm cho các lông mao di chuyển. Điều này kích hoạt một xung thần kinh được gửi đến não qua dây thần kinh thính giác.

Mặc dù tai có kích thước nhỏ, nhưng nó rất cần thiết cho thính giác và sự cân bằng.

* Hệ thống thính giác trung tâm

Hệ thống thính giác trung tâm có vai trò định vị âm thanh, hiểu giọng nói trong các môi trường nghe khác nhau

Hệ thống thính giác trung tâm bao gồm: 30.000 tế bào thần kinh được tạo thành dây thần kinh thính giác và truyền xung điện đến não để xử lý, và vùng bộ não dành riêng cho việc xử lý tín hiện. Đây là hệ thống chịu trách nhiệm định vị âm thanh, hiểu giọng nói trong các tình huống nghe ồn ào và các âm thanh thức tạp khác

Hệ thống thính giác ngoại vi giao tiếp với hệ thống thính giác trung tâm thông qua các sợi thần kinh hướng tâm, chạy từ cơ quan Corti đến vỏ não thính giác, và các sợi thần kinh hướng tâm, chạy theo chiều ngược lại.

Ngoài việc truyền thông tin âm thanh, các đường dẫn âm thanh còn cung cấp thông tin về tần số âm thanh, âm lượng và vị trí trong không gian.

Về cơ bản, cơ chế hoạt động của cơ quan thính giác hoạt động như sau:

Âm thanh đi vào tai và đập vào màng nhĩ. Điều này làm cho màng nhĩ rung động. Các rung động của màng nhĩ được khuếch đại qua tai giữa bởi ba xương nhỏ. Bên trong tai, các rung động được chuyển hóa thành các xung thần kinh. Các xung thần kinh này truyền đến não, nơi chúng được hiểu là âm thanh.

3. Chỉ số thính lực bình thường

Phạm vi thính giác được hiểu là phạm vi tần số có thể được phát hiện hoặc nghe thấy bởi con người hoặc bất kỳ động vật nào khác.

Trong đó, tai người và hệ thống thính giác có thể phát hiện các tần số từ 20 Hz (âm độ thấp nhất) đến 20.000 Hz (âm vực cao nhất). Tất cả các âm thanh dưới 20 Hz đều được coi là âm thanh hạ tầng.

Lượng dao động âm thanh tạo ra trong một giây được gọi là tần số và nó được tính bằng hertz (Hz).

Tần số càng thấp, độ cao của âm thanh càng thấp và thông thường, độ tuổi càng trẻ thì càng nghe tốt hơn.

Tần số bình thường mà con người có thể nghe được theo độ tuổi là khoảng 20 đến 20.000 Hz. Nhưng phạm vi thính giác nhạy cảm nhất của người bình thường nằm trong khoảng từ 2000 đến 5000 Hz.

Chỉ số thính lực bình thường của con người

Cụ thể:

Một người có thính giác bình thường có thể nghe thấy tất cả những âm thanh từ 250 đến 8000 Hz ở mức âm lượng rất yên tĩnh. Phạm vi nghe bình thường là 0-25 decibel (dB). Khoảng 30 dB đối với tiếng thì thầm, 50 dB đối với tiếng ồn trung bình trong nhà và 60 dB đối với giọng nói đàm thoại. Âm thanh như tiếng động cơ phản lực trên 140 dB có thể gây hại cho tai. Tức là, tai người có phạm vi nghe từ 0dB (ngưỡng) đến 120-130 dB. Tuy nhiên, trên thực tế tất cả các âm thanh trên 90 dB đều gây hại cho tai trong và thậm chí gây tổn hại không thể phục hồi nếu trên 120 dB.

4. Dấu hiệu nhận biết thính giác bất thường

Mất thính giác (suy giảm hoặc mất hoàn toàn khả năng nghe) là một trong những dấu hiệu nhận biết thính giác bất thường thường gặp nhất hiện nay do chấn thương, di truyền, tiếp xúc với âm thanh lớn hoặc tuổi tác, các bộ phận của tai bị tổn thương. Mất thính lực có thể là tạm thời, ví dụ như các trường hợp nhiễm trùng tai hoặc vĩnh viễn. Mất thính lực có thể không được phát hiện, như trong các trường hợp mất thính lực nhẹ hoặc có thể nặng. Suy giảm thính lực có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai ở mọi lứa tuổi.

Mất thính giác là dấu hiệu nhất biết bất thương của thính giác

• Nếu tai ngoài và tai giữa bị tổn thương: Có thể dẫn đến tình trạng suy giảm thính lực dẫn truyền thường là kết quả của các vật cản trong tai ngoài hoặc tai giữa. Âm thanh không dẫn truyền đúng cách qua tai ngoài đến tai giữa.
• Nếu các dây thần kinh tai trong (và các tế bào lông) bị tổn thương: Là nguyên nhân gây ra tình trạng suy giảm thính giác thần kinh giác quan. Thính giác gặp bất thường khi có vấn đề trong cách hoạt động của tai trong hoặc dây thần kinh thính giác. Khiến cho âm thanh và giọng nói có thể không rõ ràng hoặc bị bóp nghẹt ngay cả khi âm lượng đủ lớn để nghe.
• Tình trạng rối loạn thần kinh giác quan: khi âm thanh đi vào tai bình thường, nhưng do tổn thương tai trong hoặc dây thần kinh thính giác, âm thanh không được tổ chức theo cách mà não có thể hiểu được.

Tuỳ thuộc vào nguyên nhân và thời gian gây ra các bệnh về thính giác sẽ có các mức độ mất thính giác từ nhẹ đến nặng:

• 25-39 dB: mất thính giác nhẹ – Có thể nghe thấy một số âm thanh lời nói nhưng khó nghe thấy âm thanh nhẹ (không thể nghe thấy tiếng thì thầm).
• 40-69 dB: mất thính giác trung bình – Có thể không nghe thấy lời nói khi người khác đang nói chuyện ở mức độ bình thường, nhất là tại những nơi đông người, môi trường nhiều tiếng ồn xung quanh. Đặc biệt, không thể nghe thấy giọng nói khi gọi điện thoại.
• 70-94 dB: mất thính giác nặng – Chỉ có thể nghe thấy một số âm thanh lớn.
• Trên 95 dB: mất thính giác sâu – Hầu như không thể nghe thấy âm thanh.

Ở một số người gặp các vấn đề về thính giác như nghe kém, suy giảm thính lực, mất thính lực (điếc) còn có thêm các triệu chứng kèm theo mất thính lực như ù tai, chóng mặt hoặc gặp các vấn đề về thăng bằng, đau tai sâu hoặc đau trong ống tai, áp lực hoặc cảm giác “ngột ngạt” bên trong tai,…

5. Bao lâu nên kiểm tra thính giác một lần?

Kiểm tra thính giác định kỳ giúp bạn luôn bảo vệ đôi tai khoẻ mạnh

Ở người trường thành hay trẻ em đều cần duy trì một lịch kiểm tra thính giác thường xuyên để đảm bảo theo dõi sức khoẻ của thính giác.

• Đối với trẻ sơ sinh: Việc sàng lọc khiếm thính nên thực hiện trong khoảng thời gian sau 24 giờ đến 72 giờ sau sinh. Hoặc chậm nhất là 1-3 tháng sau khi sinh, nên đưa bé đi kiểm tra thính giác. Điều này sẽ giúp sớm phát hiện tình trạng khiếm thính ở trẻ nếu có, từ đó có những phương pháp điều trị mất thính giác bẩm sinh phù hợp, giúp bé có thể phát triển toàn diện các kỹ năng như các trẻ bình thường khác.
• Trẻ từ 3-17 tuổi: Mỗi năm nên kiểm tra thính giác định kỳ 2 lần.
• Người trưởng thành từ 18 tuổi trở lên: mỗi năm nên kiểm tra thính giác ít nhất 1 lần.

Bảo vệ thính giác là cách tốt nhất giúp bạn có thể nghe và giao tiếp với mọi người một cách dễ dàng. Do vậy, khi nhận thấy có bất kỳ những dấu hiệu bất thường nào về thính giác hãy đến ngay gặp ngay các bác sĩ để được thăm khăm và điều trị đúng cách tốt nhất!