Thị trường khoa học và công nghệ – Hiệu quả chưa như kỳ vọng

Vai trò mờ nhạt của sàn giao dịch công nghệ

Tại Hội nghị phát triển thị trường khoa học và công nghệ do Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và Công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) tổ chức ngày 18/1, tại Hà Nội, ông Trần Văn Tùng – Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, trong những năm qua, hoạt động phát triển thị trường khoa học và công nghệ đạt được những kết quả đáng khích lệ. Cùng với môi trường pháp lý được cải thiện và năng lực nguồn cung và nguồn cầu công nghệ tăng lên, từ cả phía các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp khoa học và công nghệ, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Mạng lưới các tổ chức trung gian được hình thành, đa dạng về các loại hình, từ các tổ chức truyền thống như khu công nghệ cao, công viên phần mềm, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, cơ sở ươm tạo công nghệ, sàn giao dịch công nghệ, các sự kiện kết nối cung cầu cho đến các tổ chức mới như tổ chức thúc đẩy kinh doanh, không gian làm việc chung.

Cần tạo lập thị trường công nghệ sôi động và chuyên nghiệp

Hiện nay, chúng ta có 4 khu công nghệ cao ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và Đồng Nai; 8 công viên phần mềm; 13 khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; 9 cơ sở ươm tạo công nghệ cao và ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao, 15 sàn giao dịch công nghệ, 63 trung tâm ứng dụng và phát triển công nghệ ở 63 tỉnh, thành phố. Bên cạnh đó, chúng ta có hơn 20 cơ sở ươm tạo hỗ trợ hoàn thiện ý tưởng, công nghệ gắn kết với các viện nghiên cứu, trường đại học; 7 tổ chức thúc đẩy kinh doanh; 20 khu làm việc chung, tập trung chủ yếu ở các thành phố lớn gồm TP.Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Cần Thơ.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Trần Văn Tùng, sàn giao dịch công nghệ vốn được xem là tổ chức quan trọng trong hệ thống và là nền tảng cho hoạt động tư vấn, môi giới, xúc tiến chuyển giao, thương mại hóa công nghệ, đánh giá khoa học, định giá công nghệ chưa thực sự thể hiện được vai trò cốt lõi. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang diễn ra với vai trò trung tâm của công nghệ số đặt ra cho chúng ta nhiều câu hỏi về mô hình, phương thức hoạt động, cơ cấu tổ chức… của sàn giao dịch công nghệ.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng phát biểu tại Hội nghị

Ông Phạm Đức Nghiệm – Phó Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ cho biết thêm, đến thời điểm hiện tại, phát triển thị trường công nghệ của Việt Nam còn rất nhiều nút thắt, rào cản, khó khăn cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, chỉnh sửa, hoàn thiện các khung pháp lý về mặt thể chế cũng như định hướng phát triển thị trường khoa học và công nghệ. Hiện tại, chúng ta chưa có các sàn giao dịch công nghệ quốc gia một cách đúng nghĩa, các hoạt động của sàn còn chưa hiệu quả như kỳ vọng, trong khi sàn giao dịch công nghệ là một chủ thể quan trọng của thị trường khoa học và công nghệ.

Khơi thông thị trường công nghệ

Chia sẻ về kinh nghiệm phát triển thị trường khoa học và công nghệ tại Trung Quốc, ông Cố Vân Trường – chuyên gia cao cấp Sàn giao dịch công nghệ Trung Quốc cho hay, được thành lập và đi vào hoạt động từ năm 2013, sàn giao dịch công nghệ Trung Quốc được xác định là sàn giao dịch quốc gia, phục vụ xây dựng thị trường giao dịch có tầm ảnh hưởng quốc tế, không ngừng tìm kiếm mô hình chuyển giao công nghệ mới.

Toàn cảnh hội nghị

“Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc là đơn vị thành lập và xây dựng mô hình của sàn giao dịch công nghệ Trung Quốc. Khi thành lập, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã xác định, Bộ không cho tiền mà sẽ cho nhiệm vụ. Lý do của chủ trương này là, thời kỳ sàn giao dịch được thành lập, có 2-3 đơn vị khác được nhà nước cấp kinh phí hoạt động nhưng không hiệu quả. Sau 5 năm hoạt động, chúng tôi thấy đây là quyết định đúng hướng” – ông Cố Vân Trường khẳng định.

Bên cạnh 1 sàn giao dịch nhà nước, ở Trung Quốc còn có 29 sàn giao dịch tại các địa phương, 29 sàn giao dịch này không vận hành và kinh doanh giống nhau, các sàn này không liên kết mà hoạt động độc lập và cạnh tranh lành mạnh. Mỗi sàn giao dịch được hình thành và phát triển theo nhu cầu của thị trường tại chính địa phương đó.

Tiến sĩ Bùi Văn Quyền – Cục Công tác phía Nam (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho rằng để phát triển các sàn giao dịch công nghệ cần xây dựng bổ sung chính sách có tính đặc thù, đi trước, vượt trước cho sàn giao dịch công nghệ; đào tạo đội ngũ chuyên nghiệp và năng động; tạo lập mạng lưới dịch vụ rộng ở các địa phương; đổi mới mô hình hoạt động theo kịp với thực tiễn quốc tế và trong nước; đổi mới trong đánh giá, lựa chọn kết quả nghiên cứu, tài sản trí tuệ, công nghệ có khả năng thương mại. Bên cạnh đó, kết nối cung cầu công nghệ là một trong những lời giải cho bài toán phát triển thị trường công nghệ hiện nay.