Huyết áp là một thuật ngữ quen thuộc và luôn được nhắc đến trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn rất mơ hồ về khái niệm này. Hãy cùng Trường Trung Cấp Việt Hàn (VKI) khám phá thêm về huyết áp và tìm hiểu về mức huyết áp bình thường nhé!
Huyết áp là gì?
Huyết áp là áp lực máu cần thiết tác động lên thành động mạch để nuôi dưỡng các mô trong cơ thể. Điều này được thực hiện nhờ vào lực co bóp của tim và sức cản của động mạch. Huyết áp đồng thời phụ thuộc vào lực bơm máu của tim. Trên thực tế, huyết áp giảm nhanh nhất khi máu lưu thông trong các động mạch nhỏ, tiếp tục giảm qua các mao mạch và đạt huyết áp nhỏ nhất trong hệ tĩnh mạch.
Ở người bình thường, huyết áp ban ngày sẽ cao hơn ban đêm. Huyết áp sẽ hạ xuống thấp nhất vào khoảng 1 – 3 giờ sáng khi bạn đang ngủ say và huyết áp sẽ cao nhất từ 8 – 10 giờ sáng. Ngoài ra, vận động quá mức, căng thẳng thần kinh hoặc xúc động mạnh cũng có thể làm tăng huyết áp. Ngược lại, khi cơ thể được nghỉ ngơi và thư giãn, huyết áp có thể giảm xuống.
Thế nào là huyết áp cao, huyết áp thấp?
Huyết áp có hai chỉ số: Huyết áp tối đa (hay còn gọi là huyết áp tâm thu) và huyết áp tối thiểu (hay còn gọi là huyết áp tâm trương). Dựa vào hai chỉ số này, chúng ta có thể xác định huyết áp là bình thường và ổn định.
Đối với người lớn:
- Khi huyết áp tâm thu từ 140mmHg trở lên hoặc huyết áp tâm trương từ 90mmHg trở lên, được coi là huyết áp cao. Khi huyết áp tâm thu dưới 100mmHg được xem là huyết áp thấp hay tụt huyết áp.
- Giá trị nằm giữa huyết áp bình thường và cao huyết áp (Huyết áp tâm thu từ 120-139 mmHg hoặc huyết áp tâm trương từ 80-89 mmHg) thì được gọi là tiền cao huyết áp.
- Nếu huyết áp tâm thu dưới 120mmHg và huyết áp tâm trương dưới 80mmHg thì được gọi là huyết áp bình thường.
Đối với trẻ em:
- Huyết áp sẽ tăng dần khi trẻ lớn lên. Tuy nhiên, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường không gặp phải vấn đề về huyết áp nên bác sĩ sẽ không kiểm tra chỉ số này.
- Để xác định mức huyết áp của trẻ, bác sĩ cần căn cứ vào chỉ số cân nặng, chiều cao và độ tuổi của trẻ. Nếu chỉ số huyết áp của trẻ cao hơn so với 90% trẻ cùng độ tuổi, chiều cao, cân nặng tương tự, thì được xem là tiền cao huyết áp. Nếu con số này cao hơn 95%, thì được coi là cao huyết áp.
Yếu tố nào gây ảnh hưởng tới huyết áp?
Có nhiều yếu tố bên trong và bên ngoài gây ảnh hưởng tới huyết áp.
Các yếu tố bên trong gồm:
- Nhịp tim, lực co tim: Huyết áp phụ thuộc vào lực bơm máu của tim. Khi tim đập nhanh và mạnh, huyết áp sẽ tăng. Ngược lại, khi tim đập chậm và lực co tim giảm, huyết áp cũng sẽ giảm.
- Khối lượng máu: Khối lượng máu giảm khi mất máu, điều này sẽ làm giảm huyết áp.
- Sức cản của mạch máu: Khi lòng mạch hẹp lại do thành máu bị xơ vữa, huyết áp sẽ tăng. Đặc biệt đối với người già, thành mạch kém đàn hồi sẽ là nguyên nhân chính gây nên bệnh cao huyết áp.
Các yếu tố bên ngoài gồm:
- Tư thế ngồi: Tư thế ngồi hoặc đứng ảnh hưởng đến chỉ số huyết áp trung bình của người. Điều này thường là một yếu tố ít ai ngờ tới và thường xuyên mắc phải. Ngồi sai tư thế sẽ làm lượng máu lưu thông khó khăn và dẫn đến huyết áp luôn ở mức không ổn định.
- Thói quen ăn uống, sinh hoạt: Chế độ ăn uống hàng ngày không chỉ ảnh hưởng đến huyết áp mà còn ảnh hưởng đến nhiều bệnh lý khác như ăn mặn, ăn nhiều dầu mỡ, uống nhiều rượu bia, cà phê, thuốc lá,… sẽ làm xơ cứng thành mạch, tăng huyết áp.
- Sinh hoạt không điều độ: Làm việc căng thẳng, thức khuya, ít tập thể dục là những nguyên nhân làm huyết áp không ổn định.
Làm thế nào để duy trì huyết áp bình thường?
Để duy trì huyết áp ở mức bình thường, chúng ta có thể tuân thủ những nguyên tắc sau đây:
Tập thể dục đều đặn, vừa sức
Mỗi ngày nên dành ra 30 – 40 phút để tập luyện thể thao phù hợp với sức khỏe như Yoga, bơi lội, chạy bộ, đạp xe,… và nên duy trì đều đặn. Việc thực hiện thể dục sẽ giúp cơ thể bạn săn chắc, kiểm soát tốt trọng lượng và giúp huyết áp ổn định hơn.
Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý
Chế độ ăn uống hàng ngày của bạn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cân nặng và huyết áp của bạn. Duy trì chế độ ăn đủ chất dinh dưỡng cần thiết, hạn chế chất béo, dầu mỡ hay ăn mặn sẽ rất tốt cho sức khỏe. Nên chọn những thực phẩm chứa nhiều canxi, potassium hoặc các vitamin A, C, D, chính những chất này sẽ giúp giữ cho huyết áp ở mức bình thường.
Duy trì tâm lý thoải mái, ổn định
Buồn phiền, lo lắng hay thường xuyên tức giận sẽ khiến cho tim mạch bị tác động không tốt, điều này liên đới làm ảnh hưởng đến huyết áp tăng cao. Hãy học cách kiềm chế cảm xúc của bản thân, luôn giữ cho tinh thần thoải mái, lạc quan và vui vẻ để hạn chế ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe.
Thường xuyên theo dõi huyết áp ngay tại nhà
Để theo dõi và phát hiện kịp thời khi huyết áp cao hoặc thấp và áp dụng các biện pháp xử lý nhanh nhất, bạn cần phải thường xuyên đo huyết áp tại nhà. Nếu không quá bận rộn thì bạn nên đến khám ở cơ sở y tế định kì, nếu không thì nên trang bị cho mình một chiếc máy đo huyết áp để đo khi cần thiết.
Hi vọng với những chia sẻ trên, bạn sẽ hiểu hơn về huyết áp và điều trị khi cần thiết. Nếu bạn cần thêm thông tin, hãy truy cập Trường Trung Cấp Việt Hàn (VKI) để tìm hiểu thêm.
