Trong bài viết này viethanbinhduong.edu.vn sẽ chia sẻ chuyên sâu kiến thức của Liêm khiết là gì để chia sẻ cho bạn đọc
Cuộc đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng về đức tính “liêm khiết”, một người hết lòng vì nước, vì dân và luôn được mọi người kính trọng. Có thể nói đây là một trong những phẩm chất đạo đức của con người nên có, vậy biểu hiện của người có tính liêm khiết là gì? Cùng M5s News tìm hiểu chi tiết ngay bên dưới bạn nhé.
1. Đức tính liêm khiết là gì? Không liêm khiết là gì?
Liêm khiết là một phẩm chất đạo đức của con người, thể hiện cách sống trong sạch, không ham hư vinh, danh lợi, tham lam hay những toan tính ích kỷ, nhỏ nhen, không bị cám dỗ bởi bất cứ thứ gì.
Đây cũng là một trong những phẩm chất đạo đức mà chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhắc tới đó là: Cần, Kiệm, Liêm, Chính. Bác là một tấm gương sáng cho người Việt chúng ta noi theo. Ở mỗi trường hợp, đối tượng con người sẽ có những phẩm chất khác nhau và phù hợp hơn. Tuy nhiên vẫn phải đáp ứng được yếu tố cơ bản nhất của một con người.
Theo cách giải thích đơn giản, ngắn gọn của Bác: “Liêm là trong sạch, không tham lam phải luôn tôn trọng và gìn giữ của công và của dân”. Hiểu rõ hơn đó chính là không lợi dụng vào chức quyền để đụng tới tiền của nhà nước và của dân.
Cách sống liêm khiết sẽ giúp mọi người không phải lo âu, thanh thản và nhận được nhiều sự yêu quý, tôn trọng từ những người xung quanh. Góp phần quan trọng để xây dựng một cuộc sống văn minh, trong sạch, tốt đẹp.
Một ví dụ về bà Đỗ Thị Mơ sinh sống tại tỉnh Thanh Hoá về đức tính này. Bà đã tự viết đơn để xin thoát khỏi chế độ hộ nghèo do nhà nước hỗ trợ, mặc dù tài sản của bà không có gì ngoài một chiếc xe đạp cũ, một căn nhà lá đơn sơ và vài luống rau muống. Hằng ngày, bà sẽ cắt rau trong vườn và sử dụng chiếc xe đạp ấy để đi bán rau mà không đòi hỏi bất kỳ sự giúp đỡ nào.
Hành động của bà không chỉ là một bài học cao cả về cách sống liêm khiết mà còn là một phẩm chất đạo đức để chúng ta có động lực noi theo. Hãy tự mình cố gắng trong cuộc sống để nhận lại được nhiều điều xứng đáng và có một cuộc sống tươi đẹp hơn.
>>Gợi ý xem thêm về các chuẩn mực công dung ngôn hạnh, đây là một trong những phẩm chất đạo đức cần có của người phụ nữ Việt Nam
Biểu hiện của không liêm khiết là gì?
Đó là những người ham hư vinh, tham nhũng, làm tất cả chỉ vì tư lợi cá nhân. Họ thường làm giàu trên mồ hôi, công sức và tiền bạc của người khác mà không dùng chính sức lực của mình.
Một số ví dụ về biểu hiện này như: Thanh niên trưởng thành có sức lao động nhưng vẫn giả danh người tàn tật để đi ăn xin, nói dối con cái bị bệnh để lợi dụng những nhà hảo tâm,…
Ngoài ra hiện nay cũng có rất nhiều người dù không khó khăn, nghèo đói nhưng vẫn tìm cách đút lót tiền để có được giấy chứng nhận hộ nghèo. Từ đó mà gia đình sẽ được hưởng những chế độ ưu đãi, tiền chu cấp của nhà nước hàng tháng, hàng năm. Đây là một trong những tính xấu của nhiểu người tại Việt Nam.
2. Vì sao chúng ta phải sống liêm khiết?
Có thể thấy, đối với những hành vi không liêm khiết sẽ giúp con người nhanh chóng có được thành công và kiếm được nhiều tiền bạc hơn. Tuy nhiên trước những lợi ích đó thì tại sao chúng ta lại phải sống liêm? Chúng có ý nghĩa gì trong cuộc sống này?
Khi làm những việc xấu, người ta thường sẽ rất lo lắng về hậu quả mà mình đã, đang hoặc sẽ gây ra. Và tâm lý của mỗi con người là yếu tố vô cùng quan trọng trong cuộc sống.
Khi sống một cách trong sạch, chúng ta sẽ có một tâm hồn, suy nghĩ thanh thản không bao giờ có những cảm giác hối hận, sợ hãi về những việc mình gây ra. Người ta thường nói một câu rằng “ quả báo chắc chắn sẽ đến chỉ là đến sớm hay muộn mà thôi” vì vậy, mỗi khi chúng ta làm chuyện gì sai trái đều sẽ có những lo sợ nhất định và không thể thoải mái đón nhận những điều tốt đẹp nhất trong cuộc sống.
Sống “đẹp” giúp chúng ta không chỉ thoải mái với cái “tâm” của chúng ta mà điều ấy còn giúp cho bạn nhận được nhiều sự yêu quý, tôn trọng, giúp đỡ của những người xung quanh. Nếu ai cũng như vậy, cuộc sống sẽ trở nên tốt đẹp hơn rất nhiều và đất nước của chúng ta sẽ ngày một phát triển hơn nếu không có những vụ việc tham ô, hối lộ. Và như bạn cũng biết, chắc chắn bất kỳ ai cũng không muốn mạo hiểm đầu tư vào một đất nước có nhiều tệ nạn như vậy.
Trong cuộc sống của mỗi chúng ta không thiếu những người sống chỉ nghĩ tới lợi ích của bản thân. Có thể ở hiện tại họ đang có tiền, có quyền tuy nhiên khi không nhận được sự quý mến, tôn trọng của mọi người xung quanh thì sớm muộn gì họ cũng sẽ thất bại thảm hại. Bên cạnh đó còn gây hại cho xã hội, đất nước.
Ngược lại, khi sống liêm khiết thì sẽ luôn nhận được sự tôn trọng và tin tưởng của những người xung quanh. Từ đó, cơ hội của bạn sẽ dần được vun đắp và làm được nhiều điều tốt đẹp cho cuộc sống, đất nước
3. Làm sao để có đức tính liêm khiết?
Để xã hội, đất nước ngày một phát triển hơn và chúng ta được sống trong một nền văn hoá văn minh thì trước tiên mỗi cá nhân phải có trách nhiệm hơn trong những yếu tố phẩm chất đạo đức của bản thân. Rồi từ đó một người tốt sẽ có rất nhiều người tốt, nhiều người tốt nhất định sẽ có một đất nước phát triển thịnh vượng. Vậy sau khi đã hiểu được liêm khiết là gì cũng như sự cần thiết của chúng. Vậy làm sao để có đức tính này?
Bất kỳ ai trong mỗi chúng ta đều có lòng tham, không một ai là người tốt một cách hoàn hảo về mọi mặt cả. Tuy nhiên chúng ta phải biết kiểm soát được lòng tham trong mỗi chúng ta. Để có được đức tính này, bạn cần phải học hỏi rất nhiều từ xã hội đặc biệt là những tấm gương sáng.
>>Gợi ý xem thêm về tính gia trưởng của người đàn ông
Rồi một ngày nào đó bạn sẽ cảm nhận được sự hạnh phúc hay thậm chí là sự thỏa mãn khi bản thân đã làm được việc tốt, giúp ích cho người khác hay thậm chí là cho xã hội.
Bên cạnh đó, ngay từ lúc ngồi trên ghế nhà trường bằng những bài học vô cùng quý giá trong những quyển sách, bằng cách sống đẹp thông qua những bài học được rút ra, những câu chuyện mà thầy cô đã kể hay thậm chí là những lần bị phạt nặng sau những sai lầm của bạn thân. Đây chính là những bài học vô cùng quý giá mà cuộc sống muốn dạy cho chúng ta để chúng ta trở thành một người sống đẹp, sống tốt.
4. Biểu hiện của liêm khiết là gì?
Trên thực tế, chúng ta có thể dễ dàng nhận biết được những biểu hiện, hành vi thể hiện được đức tính này và ngược lại. Một vài ví dụ về biểu hiện, hành vi như:
- Luôn cố gắng vươn lên và đạt được thành công bằng chính sức lực của mình.
- Không lợi dụng, dựa hơi người khác để nắm bắt cơ hội, thành công.
- Không tham lam, tham ô những tài sản, tiền bạc, vật chất của chung hoặc của người khác.
- Tuyệt đối không hối lộ cũng như nhận hối lộ người khác và làm sai quy trình, che dấu những lỗi sai của mình hoặc người khác gây hậu quả nghiêm trọng.
- Không làm dụng chức quyền, chức vụ, sự tín nhiệm để trục lợi cá nhân.
- Làm giàu bằng chính sự cố gắng, tìm tòi, học hỏi của bản thân.
- Luôn trung thực trong mọi tình huống, vấn đề, không che dấu, nói dối vì lợi ích cá nhân.
- Nếu nhặt được của rơi phải tìm cách trả lại người làm mất.
- Không vì lợi ích cá nhân trước mắt mà dẫm đạp, bác bỏ công sức của người khác.
- Luôn giúp đỡ những người xung quanh lúc họ gặp khó khăn.
- Không vì cái lợi trước mắt mà làm những việc bị cấm, vi phạm pháp luật.
- Giúp mọi người hiểu được tầm quan trọng của đức tính này trong cuộc sống hằng ngày.
- Phê phán những biểu hiện, hành vi xấu, tư lợi cá nhân.
5. Những biểu hiện không liêm khiết trong cuộc sống là gì?
Trái ngược với những hành vi trên, những hành vi dưới đây là biểu hiện của sự không liêm khiết trong cuộc sống.
- Đưa tiền, quà cho cán bộ thôn, xã để gia đình được vào danh sách làm sổ hộ nghèo để được nhận tiền trợ cấp từ nhà nước.
- Giả làm người tàn tật, nghèo khổ để đi ăn xin.
- Bác sĩ nhận tiền hối lộ của người nhà bệnh nhân mới chăm sóc cho bệnh nhân một cách cẩn thận.
- Nhận hối lộ để đưa người không có tài vào những vị trí công việc khác nhau.
- Lợi dụng chức quyền chiếm khoản tiền được trợ cấp của người dân.
- Nhặt được của rơi nhưng không trả lại mà chiếm làm của chung.
- Nhận hối lộ và bỏ qua những sai phạm của người khác gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
- Làm sai báo cáo doanh thu nhằm trốn thuế của nhà nước.
- Bị cám dỗ bởi những những hư vinh, lợi nhuận mà không màng tới hậu quả.
- Chỉ vì muốn có được công việc, đồ vật,… mà đi nói xấu đối phương.
- Tự nhận những kết quả công việc là của mình dù không phải mình làm.
- Đổ lỗi cho người khác khi có sai sót, sự cố trong công việc.
6. Quan điểm của chủ tịch Hồ Chí Minh về sống liêm khiết
Như chúng ta đã biết, Bác là một người mà được tất cả người dân Việt Nam quý mến, tôn trọng bởi những công lao vô cùng to lớn để có được hoà bình như hiện nay. Bác hoàn toàn có thể yêu cầu được sống trong những ngôi nhà to lớn, ăn những món ăn ngon, có kẻ hầu người hạ, sống một cuộc sống đầy đủ về vật chất.
Tuy nhiên khi được đề xuất và trao cho bác những món quà mà ai cũng cho rằng bác xứng đáng được nhận thì bác đều từ chối tất cả. Bác chỉ cần một ngôi nhà gỗ đơn sơ giản dị có vườn cây, ao cá. Chủ tịch Hồ Chí Minh không hề lợi dụng chức quyền hay những công lao của mình để đòi hỏi hay chèn ép người dân. Ngược lại, bác còn cảm thấy có lỗi khi dân mình đang phải sống trong cuộc sống đói khổ mà mình lại sống trong ngôi nhà lớn một cách thoải mái. Vậy theo cách nghĩ của bác sống liêm khiết là gì?
Một đoạn trích ngắn trong một tác phẩm của Bác đã nói rằng:
“Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông
Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam, Bắc
Người có 4 đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính,
Thiếu một mùa thì không thành trời,
Thiếu một phương thì không thành đất,
Thiếu một đức thì không thành người”
Đức tính “Liêm” ở đây chính là cách sống mà con người phải có. Chỉ cần thiếu đi một đức thì sẽ không trở thành con người có ích cho xã hội. Người còn nói rằng “Cần” “Kiệm” “Liêm” là gốc rễ của “Chính”. “Chính” ở đây có nghĩa là người ngay thẳng, đứng đắn, là việc đúng thì dù nhỏ vẫn sẽ làm còn việc sai thì nhỏ cũng phải tránh.
Trái ngược là bất liêm, bác Hồ nói rất rõ ràng là đó không chỉ đơn giản là ham tiền bạc, của cải vật chất mà gốc rễ của vấn đề chính làm địa vị, danh tiếng, dìm những người tài giỏi xuống để giữ được danh tiếng và vị thế của mình. Gặp những việc đúng lại không dám làm vì sợ khó, gian nan. Chỉ giỏi trong việc chèn ép người dân, ăn của đút, chiếm của công làm của tư. Những biểu hiện, hành vi trái ngược với chữ “liêm” đều là nguy hại cần phải phê phán và loại bỏ ngay lập tức.
Như vậy, thông qua quan điểm ngắn gọn nhưng đầy ý nghĩa của chủ tịch Hồ Chí Minh đã giúp bạn hiểu hơn về khái niệm liêm khiết là gì chưa? Đó là một trong những phẩm chất đạo đức cơ bản nhất của mỗi con người. Trở thành một người sống liêm không chỉ là trách nhiệm mà còn là bổn phận của người người dân.
7. Những câu ca dao, tục ngữ nói về tính liêm khiết
7.1 Một số câu tục ngữ nói về tính liêm khiết
“Cần kiệm, liêm chính, chí công, vô tư”
Ý nghĩa:
- Cần – Cần cù, chịu khó làm việc, siêng năng, chăm chỉ. >>Xem thêm: Giải thích ý nghĩa câu cần cù bù thông minh
- Kiệm – Tiết kiệm thời gian, của cải, không hoang phí.
- Liêm – Sống trong sạch, không ham tiền bạc của cải vật chất đánh mất đi giá trị của bản thân.
- Chính – Bảo vệ lẽ phải, phê phán cái xấu, cái sai.
- Chí công vô tư – Mình vì mọi người, luôn đặt lợi ích của dân, đất nước lên hàng đầu.
“Cây ngay không sợ chết đứng”
Ý nghĩa: Nếu sống và làm việc một cách có đạo đức thì sẽ không bao giờ lo bị vu oan, giá hoạ. Nếu bị oan cũng sẽ được giải oan một cách nhanh chóng.
“Cọp chết để da, người ta chết để tiếng”
Ý nghĩa: Những người sống ngay thẳng sẽ không bao giờ bị một vài tiếng xấu của kẻ tiểu nhân mà thay đổi ý chí.
“Áo rách cốt cách người thương”
Ý nghĩa: Dù có nghèo đói đến đâu nhưng chỉ cần sống ngay thẳng thì sẽ được mọi người yêu quý
“Mất lòng trước, được lòng sau”
Ý nghĩa: Ngay từ đầu hãy nói chuyện thẳng thắn với nhau dù làm đối phương khó chịu cũng còn hơn để chuyện ngày một rắc rối hơn.
“Giấy rách phải giữ lấy lề”
Ý nghĩa: Câu tục ngữ trên thể hiện đức tính liêm khiết. Dù rơi vào hoàn cảnh khó khăn, cùng cực nhưng cũng không được đánh mất bản thân, nề nếp, gia phong.
“Lời hay lẽ phải”
Ý nghĩa: Muốn nhắn nhủ chúng ta phải biết trước biết sau, biết người biết ta”
“Có qua có lại mới toại lòng nhau”
Ý nghĩa: Nếu nhận được sự giúp đỡ của người khác nếu có cơ hội nhất định phải giúp đỡ lại họ.
7.2 Những câu ca dao nói về tính liêm khiết
“Đói cho sạch, rách cho thơm”
Ý nghĩa: Dù có nghèo đói đến mức nào đi nữa cũng không được làm những chuyện xấu như trộm cắp, tham lam,…
“Ban ngày quan lớn như thần
Ban đêm quan lớn tần mần như ma”
Ý nghĩa: Phê phán những quan lớn, người có chức có quyền không có tính liêm khiết. Bề ngoài thì giả làm người vì lợi ích của xã hội, bên trong chỉ cố gắng vơ vét của cải của dân.
“Khó mà biết lẽ biết trời
Biết ăn biết ở hơn người giàu sang”
Ý nghĩa: Sống phải biết lẽ phải sẽ được mọi người quý mến. Giàu có nhưng sống không đúng cũng không được lòng người.
“Làm người phải đắn phải đo
Phải cân nặng nhẹ, phải dò nông sâu”
Ý nghĩa: Làm người phải biết tôn trọng lẽ phải từ đó đưa ra cách cư xử sao cho đúng mực, hợp tình hợp lý trong mọi tình huống, vấn đề.
“Tu thân rồi mới tề gia
Lòng ngay nói thật gian tà mặc ai”
Ý nghĩa: Chỉ cần sống tốt, nhân hậu, đàng hoàng thì phúc đức sẽ tự tìm tới bạn. Mặc kệ người ta nói ngả nói nghiêng chỉ cần không hổ thẹn với cái tâm của mình là được.
8. Ví dụ về biểu hiện của đức tính liêm khiết (có đáp án)
8.1 Bài liêm khiết trong sách bài tập GDCD lớp 8
Câu 1: Em hiểu liêm khiết là gì?
Đáp án: Là sống trong sạch, không hám danh lợi
Câu 2: Những hành vi thể hiện không liêm khiết là gì?
Đáp án:
- Không nhận hối lộ trong mọi trường hợp
- Không chiếm của công làm của tư
- Không vì cái lợi trước mắt mà làm những việc xấu
- Không buôn bán hàng cấm, vi phạm pháp luật
- Che dấu, khai báo gian dối trong quá trình điều tra
- Trộm cắp
- Làm sai nhưng đổ lỗi cho người khác
Câu 3: Sống liêm khiết có ích gì cho bản thân và xã hội?
Đáp án: Những người sống ngay thẳng sẽ được thanh thản, không phải chịu những cảm giác lo lắng, sợ hãi vì những việc làm trái với lương tâm, pháp luật. Sống ngay thẳng, thật thà góp phần giúp xã hội ngày một tốt đẹp và phát triển hơn.
Câu 4: Những hành vi nào sau đây thể hiện tính liêm khiết?
A. Sống trong sạch, không bị lay động bởi tiền bạc, danh tiếng
B. Tham hư vinh, của cải vật chất
C. Làm giàu từ những việc vi phạm đạo đức, pháp luật
D. Làm tất cả mọi việc nếu có lợi cho mình
Đáp án: A
Câu 5: Có người nói rằng “Muốn có được thành công, giàu có thì phải làm bất cứ việc gì miễn là đem lại lợi nhuận”. Ý kiến này có đúng hay không? Vì sao?
Đáp án: Em không đồng ý vì dù giàu hay nghèo thì cũng phải sống liêm khiết. Phải đi lên bằng chính sức lực, tài năng của mình chứ không được lợi dụng hay làm những điều vi phạm đạo đức.
8.2 Những ví dụ về tính liêm khiết trong cuộc sống.
- Cố gắng chăm chỉ học tập để đạt thành tích cao trong học tập thay vì chiêu trò gian lận trong thi cử.
- Làm giàu bằng chính sự cố gắng của bản thân chứ không lợi dụng người khác.
- Sử dụng chức, quyền của mình để đem đến nhiều lợi ích cho người dân, xã hội thay vì tìm cách vơ vét của cải của người dân, nhà nước.
- Nếu nhặt được của rơi, phải tìm cách để trả lại người làm rơi không được chiếm làm của cá nhân mình.
- Biết nhận sai mỗi khi phạm lỗi, không đùn đẩy trách nhiệm cho người khác dù là mình làm.
- Giúp đỡ người khác trong lúc họ gặp khó khăn, đặc biệt là trước đó họ đã từng giúp đỡ mình
Tổng kết:
Thông qua những kiến thức về khái niệm cũng như những ví dụ trên đã giúp bạn hiểu được liêm khiết là gì chưa? Hãy sống đẹp, không toan tính vụ lợi và cùng lan truyền những thông tin hữu ích về cách sống đẹp, sống tốt để tất cả mọi người cùng chung tay xây dựng một xã hội, đất nước tốt đẹp. Nếu bạn biết những tấm gương sáng trong việc sống liêm khiết thì hãy cùng comment xuống dưới để cùng lan toả tới tất cả mọi nhiều những điều tức cực nhất nhé.
